Introductie
Mammatus onder het aambeeld van een onweersbui,
gerangschikt in banden.
|
Mammatus is een van de meer bizarre wolkenformaties die je kunt waarnemen.
Veel mensen die voor het eerst mammatus zien staan versteld van het merkwaardige
gezicht van de hangende buidels, die soms een hoge graad van ordening vertonen.
Mammatus ontstaat wanneer neerslag uit een wolkendek in erg droge lucht eronder
valt. De neerslag verdampt, en hierbij koelt de lucht af, waardoor deze lucht
naar beneden gaat bewegen. Bij deze neergaande beweging gaat een stuk van het
wolkendek mee: er vormt zich een buidelvormige structuur onder het wolkendek.
Waarnemen van mammatus
Mammatus bij zonsondergang kan een spectaculair gezicht zijn.
Het schijnbare spakenpatroon ontstaat door zonnestralen.
|
Onweersbuien zijn ideaal voor vorming van mammatus. De aambeelden van buienwolken
bestaan uit ijskristallen, en de lucht onder het aambeeld is vaak droog en helder,
omdat net naast een onweersbui de lucht min of meer naar beneden beweegt en daarbij
opdroogt. De beste plaats om mammatus te zien is aan de achterkant van een bui
(met betrekking tot de bewegingsrichting); er blijft vaak een aambeeld achter waar
vaak mammatus in te zien is. Bij grote buiencomplexen kan deze mammatus spectaculair
zijn, zeker als de zon net ondergaat en de wolken oranjerood kleuren.
Fotografie
Om mammatus mooi te fotograferen heb je ofwel een wijde groothoeklens nodig,
als je het landschap (horizon) ook nog op de foto wilt hebben, of een standaard-
of zoomlens om meer op de mammatus in te zoomen. Als het aambeeld boven je hangt
heb je dan geen voorgrond, maar dat is meestal niet erg als je de foto goede
balans geeft. Je kunt gewoon lichtmeten op de wolken zelf; er zijn geen speciale
technieken vereist.
Enkele tips
Mammatus is vrij doorzichtig zoals te zien is op deze foto
(kijk iets rechts van het midden).
|
Bij het buienjagen, als je mammatus onder het aambeeld van een buienwolk ziet,
probeer dan jezelf zo te verplaatsen dat je je aan de westkant van de bui
bevindt wanneer de zon ondergaat. Mammatus kleurt dikwijls spectaculair oranjerood
bij ondergaande zon, en de kleuren zijn nog mooier als de mammatus bijna boven je hangt.
Vaak zijn ook mooie schaduwen in de mammatus te zien.
Soms is ook bliksem te zien tussen de mammatusbuidels. Wanneer het begint te schemeren
kun je hiervan prachtige foto's maken, als de opnamen meer dan een paar seconden kunnen
duren. Als je langer dan 20 à 30 seconden belicht begint de mammatus wel uit te smeren
op de foto, zeker als je een standaard- of telelens gebruikt, want het wolkendek beweegt.
Mammatus zelf is meestal klein, hoewel het mammatuspatroon zelf zeer uitgestrekt kan
zijn. Mammatus is ook sterk aan verdamping onderhevig, en om die redenen is mammatus
meestal vrij doorzichtig. Dat lijkt niet zo vanaf de grond als je er van onderen
tegenaan kijkt, maar als je bijvoorbeeld in een vliegtuig vliegt, net langs mammatus,
zul je zien dat het eigenlijk vrijwel niet te zien is.
|