Wat is het nut van buienjagen?

Het buienjagen werd aanvankelijk gedaan door wetenschappers die onweersbuien bestudeerden. Het beeld dat we hebben over het ontstaan van onweer, ladingsscheiding in buienwolken, bliksem, en de vorming van tornado's is helemaal nog niet compleet. Dus vanuit een wetenschappelijk standpunt is het najagen van onweersbuien zeer nuttig en belangrijk.

Er zijn ook buienjagers die buien najagen als hobby, omdat ze de buien mooi vinden om te aanschouwen. Een goed ontwikkelde zware onweersbui is niet iets dat je iedere dag ziet en kan er zeer spectaculair uitzien, zeker als er verschijnselen als tornado's of continue bliksemontladingen in voorkomen. De mensen die buien najagen als hobby vormen de grootste groep buienjagers.

Er zijn ook buienjagers die buien volgen voor de media, of anderszins voor commerciële doeleinden. Deze groep neemt meestal de grootste risico's om het meest spectaculaire beeldmateriaal te krijgen.

Uitrusting

Als je zelf wilt buienjagen heb je een aantal dingen nodig.

• Een auto. Je hebt op zijn minst een vervoersmiddel zoals een auto nodig om succesvol buien na te jagen. Te voet of met de fiets is veel te langzaam, en op de motorfiets is te gevaarlijk, zeker als de bui boven je hangt. Als je gaat buienjagen moet je rekening houden met lange saaie tochten, en als je in Nederland rijdt zul je al snel de grens bereiken.

• Een camera en/of videocamera, met lenzen voor de fotocamera. Als je bliksem wilt fotograferen zul je een spiegelreflexcamera, lenzen, statief en draadontspanner nodig hebben. De spiegelreflexcamera moet een B-sluitertijd hebben, zodat je zelf de opnameduur kunt regelen.

  De videocamera kan nuttig zijn als je een windstootfront wilt filmen, of bliksem bij daglicht, een tornado of hoos.

  Als je geen echt hoge-resolutie foto's op film hoeft te maken kun je ook goed een digitale camera gebruiken.

• Film: gebruik een vrij ongevoelige hoge-resolutie film zoals 100 ISO. Diafilm is beter geschikt en scheelt je een hoop ellende van de kleurcorrectie van de afdrukken of digitale scans.

• Een laptop computer met eventueel een mobiele telefoon met internet. Dit is zeer nuttig om te hebben. Als je mobiel kunt internetten kun je veel effectiever buienjagen, omdat je de radarbeelden of blikseminslagen kunt nakijken om zo een beter beeld te krijgen van de activiteit van de buien. Ook is de telefoon nuttig in het geval je problemen krijgt of een kennis moet bellen.

• Een GPS ontvanger met routesoftware voor de laptop om te zien waar je bent. Het is zeer handig om te weten waar je bent en welke uit- en omwegen je hebt. Als je in Nederland buienjaagt, kom je vrij snel in het verkeer vast te zitten, omdat de meeste buien 's middags en in de avond ontstaan.

• Papieren wegenkaarten in het geval de GPS of laptop niet werken. Papier werkt (vrijwel) altijd!

• Overige zaken zoals voldoende eten, water, een zaklamp, en eventueel slaapmatten e.d. om een nacht in de auto te overnachten. Vaak kom je erg ver van huis terecht en dan is terugrijden 's nachts als je moe bent niet aan te raden.

Voorbereidingen

Je kunt op verschillende manieren buienjagen. De meest elementaire manier is gewoon naar buiten gaan als er een onweersbui langs komt, en er helemaal niet achteraan gaan (het buienspotten). Dit it dus niet echt buienjagen, en de kans dat je mooie luchten ziet is kleiner, maar veel buienjagers beginnen hun hobby op deze manier.

Het wachten op een dag met geschikte buien is het onderdeel van de hobby die verreweg het meeste tijd vergt en lang kan duren. Als je in een gebied woont waar niet veel onweer voorkomt kan het heel lang duren! De beste buien om te volgen zijn langzaam bewegende geïsoleerde onweersbuien, zeker bij zonsondergang. Buien die niet erg geschikt zijn zijn buienlijnen (squalls) en mesoschaal onweerscomplexen, die vaak erg snel bewegen. In Nederland zijn die vrijwel niet bij te houden, wegens de drukte in het verkeer.

Als het weer er veelbelovend uitziet, moet je nagaan waar je heen wilt gaan om het onweer af te wachten, en kijken of er iemand is die je eventueel kunt bellen om de weerssituatie aan je door te geven. Als je goed voorzien bent met mobiel internet heb je dit niet echt nodig, hoewel een persoon om te bellen handig kan zijn. Ook moet je van te voren alle accu's van je laptop, camera en dergelijke opgeladen hebben.

Neem voldoende film of geheugenkaarten en videotapes mee. Niets is meer frustrerend dan zonder film komen te zitten midden in een spectaculair onweer!

Onderweg

Waar je heen moet gaan hangt af van het soort onweer en verschilt per situatie. Als je het geluk hebt een supercel-onweer te volgen, positioneer jezelf dan net bovenwinds van de bui, een beetje aan de kant waar de bui heen groeit (meestal aan de rechterflank, gezien langs de richting van de bovenwind). De bui beweegt dan langs je en van je vandaan, en je volgt hem (je blijft hem dus niet voor). Je hebt dan het beste zicht op de interessantste delen van de bui en je blijft buiten gevaar.

Bij andere buien moet je proberen de convectielijn (flanking line) te vinden, of althans de flank waar de bui aangroeit, en je daar opstellen. Die kant geeft het beste zicht op de stijgstromen van de bui en de bliksem. Maar de flank benedenwinds van de bui, dus waar de bui heenbeweegt, is vaak ook spectaculair als de bui groot is. Je vindt daar de wolkenkraag en het windstootfront.

Wanneer je rijdt moet je nooit fotograferen, video-opnamen maken of anderszins van het verkeer afgeleid zijn. Veel ongelukken bij het buienjagen gebeuren op de weg.

Als je met meerdere personen buien volgt, moet je af en toe van bestuurder wisselen om het eerlijk te houden.

Veiligheid

Er zijn in het algemeen twee gevaren die je moet onderkennen bij het buienjagen:

• het verkeer
  
• het weer, zoals bliksem, hagel, windstoten en windhozen
  

Je moet bij voorkeur niet alleen buienjagen zodat je af en toe van bestuurder kunt wisselen. Rijd ook niet harder dan de toegestane snelheidslimiet! Deze limiet is niet zonder reden aangegeven. Niet alleen bespaar je jezelf een bekeuring, maar ook een eventuele crash in de vangrail bij een bocht die iets scherper was dan je dacht. Als je de bui niet kunt bij houden tenzij je te hard rijdt, kun je die bui dus niet volgen en moet je een andere opzoeken.

Een ander verkeergerelateerd gevaar is aquaplaning. Als de banden onder je auto ouder of versleten zijn ben je hier meer vatbaar voor. Bij het buienjagen kom je geregeld in noodweer terecht.

Als je op modderpaden rijdt, kun je vast komen te zitten. Denk na en bedenk je nogmaals voordat je een modderpad in rijdt.

Weergerelateerde gevaren kunnen worden voorkomen of tenminste geminimaliseerd door geen onverantwoorde risico's te nemen. Je kunt alleen verantwoord buienjagen als je gedegen kennis hebt van het weer. Je moet jezelf bijvoorbeeld niet in het pad van een tornado begeven, of in het open veld vlak naast of onder een bui staan. Je vraagt er dan om door de bliksem getroffen te worden. Ook kan hagel gevaarlijk zijn als het groter is dan een paar centimeter. Bij een sterk windstootfront kan er veel materiaal door de lucht vliegen, bijvoorbeeld boomtakken of golfplaten daken. Al deze gevaren moet je onderkennen voordat je ze ziet.

Blikseminslag is altijd een gevaar in buiig weer. Als je in de auto zit en je auto krijgt te maken met directe blikseminslag, ben je meestal veilig. Als je het glas naar beneden gedraaid hebt moet je je gezicht niet naar buiten houden. Als de bliksem inslaat terwijl je lichaamsdelen buiten de auto hebt kun je evengoed nog een dodelijke schok krijgen.

Andere gevaarlijke situaties tijdens onweer zijn o.a.:

• bij of onder bomen
  
• bij of in water
  
• op een hoge heuvel, berg, gebouw etc.
  
• in het open veld
  
• bij metalen hekken of hoogspanningsmasten
  
• in een gebouw en dicht achter een raam
  
• in douche, bad, of handen wassen onder de kraan
  
• aan de telefoon (tenzij mobiele of draadloze telefoon)
  

Je krijgt meestal geen waarschuwing vooraf als bliksem bij je in de buurt inslaat. Sommigen merken dat eerst hun haren overeind gaan staan, of er is geknetter in de omgeving te horen, maar dit is meer uitzondering dan regel. St. Elmusvuur ontstaat meestal alleen in de fractie van een seconde dat een voorontlading naar de grond aan het bewegen is.

Kennis van EHBO is aan te raden, zeker met het oogmerk op personen die door de bliksem getroffen worden.